5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na Göre Uyuşturucu Kullanmanın, Bulundurmanın Ve Ticaretini Yapmanın Suçu Nedir?

Beyin işlevlerini ve tüm bedensel yapıları etkileyerek, zamanla organ sistemlerinde kalıcı değişikliklere yol açan, ruhsal ve davranışsal sorunlar oluşturan, yaşam için gerekli olmayan doğal ya da yapay sahte iyi oluş hali ortaya çıkaran maddelerdir.

AMATEM’e göre, yasal olan ya da olmayan, uyarıcı ya da uyuşturucu niteliği olan, bağımlılık yapan maddelerin tümüne “uyuşturucu madde” denilmektedir.

 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NUNDA MADDELERİ İNCELERSEK;

 Merkezi sinir sistemini bozan, yavaşlatan ve sinir sistemini uyaran her türlü ilaç, ot, sentetik vb. uyuşturucu maddedir. Kanunda açıkça belirtilen maddelere göre uyuşturucu kullanmanın, bulundurmanın ve ticaretinin yapılması TCK’na göre suç olup, ilgili mevzuat gereği inceleyecek olursak;

Bu maddede, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imal ve ticareti suçuna ilişkin hükümler düzenlenmiştir. Burada uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin hangileri olduğu açıklanmamış olup, uyuşturucu veya uyarıcı etkisi yapan ve kişilerde bağımlılık meydana getirebilen bütün maddelerin, bu suçun konusunu oluşturacağı kabul edilmiştir. Ayrıca suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün bu amaçla bir faaliyetinde bulunmak, yönetmek ya da üye olmaktan dolayı ayrıca cezaya hükmolunur. Bir maddenin uyuşturucu veya uyarıcı madde olup olmaması ile uyuşturucu veya uyarıcı maddenin yasaklı veya ruhsata tabi olması birbirinden farklı konulardır. İmal suçunun oluşması için, imal eyleminin tamamlanmış olması yeterlidir. Suçun oluşması için imal edilen uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ihraç edilmesi, satılması veya sevk edilmesi zorunlu değildir. Uyuşturucu maddenin imal edildiği bitkilerin (haşhaş, kenevir) izinsiz olarak ekilip yetiştirilmesi suç oluşturur.

1.  Uyuşturucu ticaretinin suçu Madde 188’ de açıklandığı üzere; Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezası verilir. Uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması halinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.

• Okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askeri ve sosyal amaçla toplu bulunulan bir bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır. 
• Suçların üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır.
• Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hasta bakıcı, sağlık hizmeti veren kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
• Eğer uyuşturucu madde tür; kokain, morfin, eroin, sentetik kannabionid(esrar) ya da türevleri ise verilen cezalar yarı oranında arttırılır.

UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANILMASINI KOLAYLAŞTIRMA SUÇLARI

Suçun oluşması için kendisine kolaylık sağlanan kişinin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması gerekmemektedir. Kişilere, bu maddelerin kullanma yöntemleri konusunda bilgi vermekte suçtur. Bu maddelerin kullanılmasını özendirilmesi, reklamının yapılması veya bu nitelikleri taşır yayın yapılması da ayrı bir suçtur.

Suçun oluşumu açısından, kullanımı kolaylaştıran ya da özendirilen uyuşturucu maddenin türü önemli olmayıp TCK Madde 190’ da belirlenen açıklanan eylemlerinin birinin yapılması bu suçu oluşturacaktır. Özel yer, genelev, bar, otel, lokanta, kafe, araba vb. yerlerin olması suçun oluşumu bakımından etkili olmayıp, uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanılmasına uygun nitelikte olması bu suçu doğuracaktır.

1. Madde 190: Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırmak için özel yer, donanım veya malzeme, kullanma yöntemleri hakkında bilgi veren kişi beş yıldan on yıla kadar hapis cezası verilir.

KULLANMAK İÇİN UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE SATIN ALMAK, KABUL ETMEK VEYA BULUNDURMAK YA DA UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANMAK SUÇLARI 

Kabul etmek suçunun en belirgin özelliği, herhangi bir karşılık verilmeden alınmasıdır. Bir bedel karşılığında alınması satın alma suçunu oluşturacaktır. Uyuşturucu madde olmayan ancak üretimi resmi makamların iznine veya satışa yetkili tabip tarafından düzenlenen, reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran maddeler, suçun konusunu oluşturmamaktadır. (TCK -188) Ele geçirilen maddenin miktarı az olduğu için uyuşturucu veya uyarıcı madde niteliğinde olup olmadığı belirlenemiyorsa, suç oluşmaz. Maddenin kullanılmaya elverişli nitelikte olması durumunda suç unsurları oluşur. Kişinin bu maddeleri kullanmak için mi yoksa başka bir amaç için mi kabul ettiği tespit edilemiyorsa ‘şüpheden sanık yararlanır’ ilkesi gereği kişinin bu maddeyi kullanmak amacı ile kabul ettiği değerlendirilir.

1. Uyuşturucu madde kullanan, satın alan, bulunduran kişiler Madde 191’a göre; Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ceza miktarı kullanılan maddeye ve miktarına göre değişebilir.

UYUŞTURUCU VE UYARICI MADDE SUÇLARINDA ETKİN PİŞMANLIK 

Etkin pişmanlık hali, cezayı kaldıran veya azaltan şahsi bir sebeptir. Etkin pişmanlık için, kişinin diğer suç ortakları ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerler hakkında bilgi vermesi ve verilen bilginin, suç ortaklarının yakalanmasını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması gerekir. Burada etkin pişmanlığın soruşturma başlamadan önce gösterilmesi gerekmektedir.

1.  Uyuşturucu veya uyarıcı maddelere ilişkin suçlar bakımından özel pişmanlık hali düzenlenmiştir. Madde 192’de açıklandığı üzere; Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin ele geçirilmesini sağlaması halinde hakkında cezaya hüküm olunmaz. 
2. Madde 194’te açıklandığı üzere toplumun korunması gereken kişilere yönelik sağlık için tehlike oluşturabilecek maddeleri çocuklara, akıl hastalarına veya uçucu madde kullananlara veren veya tüketimine sunan kişi altı aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir. 

MADDELERİN KULLANIM SINIRLARI VE TİCARET SUÇU AYRIMI 

20 gr. ve üzeri kokain maddesi bulundurmak ticarete girerken, haplarda bu sınır 50 adet olarak belirlenmiştir. Bir insanın günde 3 gr. esrar, 60 mg(0,06) eroin tüketebileceği belirlenmiştir.5 gr. Bonzai bulunduran bir kişinin kullanım sınırını aşması nedeniyle Yargıtay ticaret suçundan kişinin cezalandırılmasını talep etmiştir. Yıllık net 600-700 gr. Üzerindeki esrar maddesi Yargıtay tarafından uyuşturucu madde ticareti amacıyla bulundurma olarak kabul edilmiştir. Alkol veya suda çözülebilen beyaz toz madde olarak adlandırılan PC maddesi, sigara gibi sarılıp kullanılmakta, kullanan kişi tek içimlik sigarada ortalama 0,008 gr. PC maddesi tüketmektedir. Yargıtay uygulamalarına göre net 10 gr. Altındaki metamfetamin kişisel kullanım sınırları içerisinde bulunduğu kabul edilmektedir.

Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanmak amacı ile mi, yoksa kullanmak dışında hangi amaçla bulundurulduğunun belirlenmesi için öncelikle failin hareketlerine bakılır. Bir kimsenin uyuşturucu ticareti yaptığının kabul edilmesi için Yargıtay tarafından geliştirilmiş kriterler mevcut olup bunlara göre kişinin aynı uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi;

•  Aynı miktarda ayrı ayrı paketlenmiş olması,
• Uyuşturucu ticaretinden elde ettiği parayı ulaşması zor yerlere saklaması,
• Kişinin sosyal ekonomik durumunun beklenenden yüksek olması,
• Uyuşturucu maddeleri satışa hazır ya da paketlenmeye hazır olarak bekleniyor olması,
• Kişinin uyuşturucu madde satışını yaptığını gösterir iletişimlerin olması gerekmektedir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki;

• Müşteri arama
• Numune gösterme
• Pazarlık yapma gibi hareketler, kullanma dışında ticaretin yapıldığının göstergesidir. 

Uyuşturucu madde kullanan kimse genelde bir ya da benzer etki gösteren iki değişik uyuşturucu madde bulundurur. Bu nedenle değişik nitelikte ve farklı etkileri olan uyuşturucu madde içeren tabletleri bir arada bulunduran sanığın, bunları satmak amacıyla bulundurduğu kabul edilir.

Evinde 3 gr. eroin ele geçirilen sanığın, eylemi kullanmak amacıyla bulundurmak suçu olarak nitelendirilebilecekken, bir eğlence yerinde cebinde 3 gr. eroin ile yakalanan sanığın eylemi TCK 188/3 maddesi kapsamında değerlendirilecektir. Somut olayın özelliği itibariyle eğlence yerinde yakalanan sanığın üzerinde ele geçirilen eroin miktarı, o eğlence yerinde bulunduğu süre içinde kullanabileceği kişisel kullanım miktarının üzerindedir.

Gelir düzeyi yüksek olan sanığın evinde 20 gr. eroin ele geçirilmesi halinde, günlük eroin kullanım miktarının 0,06 gr. olduğu değerlendirildiğinde, sanığın eylemi kullanmak amacıyla uyuşturucu madde olarak kabul edilebilecektir. Zira bu olayda kişisel kullanım miktarının değerlendirilmesinde bir yıllık kullanım miktarının esas alınması mümkün olabilecektir.

YARGITAY KARARLARI;

1)

“… Ceza muhakemesinin en önemli ilkelerinden biri olan ve Latince olarak ifade edilen şüpheden sanık yararlanır ilkesi uyarınca, sanığın bir suçtan cezalandırılmasının temel şartı, suçun şüpheye yer vermeyen bir kesinlikle ispat edilmesidir. Gerçekleşme şekli şüpheli ve tam olarak aydınlatılamamış olaylar ve iddialar sanığın aleyhine yorumlanarak mahkûmiyet hükmü kurulamaz. Oldukça geniş bir uygulama alanı bulunan bu kural, bir suçun gerçekten işlenip işlenmediği veya işlenmiş ise gerçekleştirilme biçimi konusunda şüphe belirmesi halinde uygulanacağı gibi, suç niteliğinin belirlenmesi bakımından da geçerlidir. Ceza mahkumiyeti, yargılama sürecinde toplanan delillerin bir kısmına dayanılarak ve diğer bir kısmı göz ardı edilerek ulaşılan ihmali kanaate değil, kesin ve açık bir ispata dayanmalıdır. Bu itibarla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı itirazın kabulüne, sanığın atılı suçu işlediğini kabul eden Özel Daire kararının kaldırılmasına ve yerel mahkeme hükmünün, sanığın beraati yerine, birbiriyle çelişkili ve kesin bir kanaat vermekten uzak delillere dayanarak mahkumiyetine hükmolunması isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmelidir. (T.C Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2012/1309E. -2013/258K) 

2)

“… Sanığın 03/05/2017 günü kardeşi olan diğer sanıklarla birlikte ikamet ettikleri konutta yapılan arama sırasında kaçması sonrası yakalandığında yapılan üst aramasında kullanım sınırlarında esrar ele geçirildiği olayda; 08/05/2017 tarihinde alınan idrar numunesi üzerinde yapılan incelemede esrar metaboliti tespit edilip tüm aşamalarda yüklenen suçu kabul etmeyen sanığın ele geçirilen uyuşturucu maddeleri satma veya başkasına verme gibi kullanma dışında bir amaç için bulundurduğu ve diğer sanık …..’in eylemine iştirak ettiğine ilişkin kuşku sınırlarını aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı anlaşıldığından, ele geçirilen uyuşturucu madde miktarı da dikkate alındığında, sanığın eyleminin uyuşturucu madde kullanma suçunu oluşturduğu gözetilmeden uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan mahkûmiyetine karar verilmesi, Kanuna aykırı, sanık müdafinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden hükmün BOZULMASINA,” (T.C YARGITAY 10.Ceza Dairesi 2020/ 3402 E. 2022 / 748 K.)

3)

“… a)11/03/2017 tarihli (iddianamedeki 17 nolu olay) eylemde, sanık …’in alıcı konumunda olduğu, suç konusu uyuşturucu maddenin henüz alıcıya teslim edilmeden görevlilerce ele geçirildiği anlaşılmakla, bu haliyle sanık …’in eyleminin TCK’nın 35/2. maddesi uyarınca teşebbüs aşamasında kaldığının gözetilmemesi, Bozmayı gerektirmiş” (T.C YARGITAY 10.Ceza Dairesi 2020/ 13530 E. 2022/793 K.)

UYUŞTURUCUYLA MÜCADELENİN ÖNEMİ 

Uzman hekimlere göre bağımlılıkla mücadelede yoksunluk belirtilerini ortadan kaldırmak için tıbbi desteğin yanı sıra psikolojik destekte almak sürecin olumlu olarak ilerlediğini göstermektedir. Bilinen şu ki kullanılan madde etkisi ile kişilerin psikolojik olarak zorlu süreçlerden geçtiği, farklı ruh hallerinde oldukları ve ancak uzman bir hekim tarafından desteklenmesi gerektiğidir. Türkiye’de uyuşturucu ve diğer bağımlılıklar için YEŞİLAY ayrıca 190 ülkede bağımlılıkla mücadele etmekte, AMATEM sadece bağımlılar için tedavi ve rehabilite hizmeti vermekte, ÇEMATEM madde bağımlısı olan çocuklar için rehabilite hizmetinin yanı sıra tedavi olan hastaları topluma kazandırma faaliyetlerinde bulunurken, ATM psikiyatri hizmeti vermektedir. Ayrıca ALO 191 Uyuşturucu ile Mücadele Danışma ve Destek Hattı hizmet vermektedir.

Hukuki destek ve detaylı bilgi için Ankara Sincan’da bulunan Laçin Hukuk ve Danışmanlık Büromuzu arayabilir, uzman ceza avukatlarımızdan randevu talep ederek detaylı görüşme sağlayabilirsiniz.