Boşanma davası sürerken ya da boşanmadan sonra maddi olarak yoksulluğa dışn kişinin kendisi ya da çocuklarının geçimi için düzenli olarak her ay yapılan ödemeye ‘nafaka’ denir. Türkiye’de nafaka Türk Medeni Kanunu tarafından düzenlenmektedir. Boşanma sonrası mahkeme tarafından nafaka ödemeye karar verilebilir.
Davacının geçinmesi için gerekli ve karşı tarafın mali gücüne uygun bir yardım isteminden ibarettir. (TMK madde 365)
NAFAKA ÇEŞİTLERİ NELERDİR ?
Türk Medeni Kanunu 4 çeşit nafaka düzenlemiştir.
1-Tedbir Nafakası : Boşanma davasında talep edilen nafaka.
2- İştirak Nafakası : Yargılama sonunda müşterek çocuk için velayeti alan tarafa ödenen nafaka.
3- Yoksulluk Nafakası: Ekonomik olarak yoksulluğa düşecek olan tarafın alacağı nafaka.
4- Yardım Nafakası : Boşanma davası ile ilgisi yoktur.
YARDIM NAFAKASI NEDİR NAFAKA ALMAK İÇİN HANGİ ŞARTLAR ARANIR ?
Günümüz ekonomik koşullarında insanlar geçinmekte ,iş bulamamakta zorlanmakta ve yeteri kadar kazanç sağlayıp istenilen yaşam standartlarına ulaşamamaktadır. Türkiye ‘ de 2024 yılı için yoksulluk oranı %29 iken , bekar bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ 4.901.78 TLdir. Gıda harcaması, giyim, konut, elektrik, su, yakıt, eğitim, ulaşım, sağlık vb ihtiyaçlar için yapılması zorunlu harcamalar ile maliyet daha da katlanmaktadır. Bu durumlarda aile bireylerinin birbirlerine destek olması Türk toplumuna göre beklenir olması gereken davranıştır. Fakat bazı durumlarda beklenen olması gerektiği gibi gerçekleşmediğinde yoksulluğa düşen taraf altsoy ve üstsoyuna dava açarak yardım nafakası talebinde bulunabilir.
Herkes yardım etmediği taktirde yoksulluğa düşecek olan üstsoy ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.( TMK madde-364)
Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyenler aleyhine yardım nafakası hükmedilir. Yardım nafakası davalarında davacı alacaklı davalı ise nafaka yükümlüsüdür.
Ergin olmayan çocuklar için , bu çocukların velayeti mahkeme kararıyla kendisine bırakılmış olan anne ve baba iştirak nafakası talep edebilir.(TMK madde-327) Müşterek çocuğun ergin olması durumunda velayet ortadan kalkacağı için ergin olan çocuk bizzat anne veya babasına karşı yardım nafakası talepli dava açabilir.
Yardım nafakası talebinde bulunabilmek için bazı şartların sağlanması gerekmektedir.(TMK madde-364)
- Talepte bulunanın davalının üstsoyu, altsoyu ile kardeşlerinden biri olması
- Talepte bulunanın kendisine yardım edilmemesi halinde yoksulluğa düşecek olması.
- Davalının durumunun yardım nafakası ödemeye elverişli olması.
YARDIM NAFAKASI HANGİ MAHKEMEDE AÇILIR MİKTAR NASIL BELİRLENİR ?
Nafaka davalarında Aile Mahkemeleri görevlidir. Aile mahkemelerinin olmadığı yerlerde görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yardım nafakası davalarında miktar belirlemek için tarafların ekonomik, sosyal durumları, mal varlıkları , sağlık durumları gibi faktörler önemlidir. Mahkemeye sunulan tüm gelirler , gelir beyanları , tarafların yaşam standartları göz önünde tutularak uygun bir miktar nafaka hakim tarafından belirlenir.
Yardım nafakası davacı ne davalının uygun standartlarda yaşaması değil , davacının ekonomik olarak muhtaçlığının ortadan kaldırılması demektir. Daha sonra yardım nafakasının artırılması ya da azaltılması talepli dava açılabilir. Burada önemli olan yine tarafların sosyal ve ekonomik durumunu ispatlamasıdır.
Yardım nafakası nafaka yükümlüsünün , nafaka alacaklısının ölümü ve muhtaçlık halinin ortadan kalkması ile sona erer.
