Vasiyetnamenin düzenlenmesi açılması ve iptali geçerlilik koşulları Vasiyetname bırakmak isteyenlerin ve mirasçıların en çok merak ettiği konulardan biridir. Vasiyetname ölen kişinin son istek ve arzuları ile geriye kalan maddi varlığının paylaşım koşullarını içeren resmi bir belgedir. Noter huzurunda yapılabildiği gibi ölen kişinin yazılı beyanı ve imzası da yeterlidir.
Ölen kişi miras bırakırken mirasından istediği kişiyi mahrum edebilir, mirasçı atayabilir, mirasçılardan birine ya da herhangi birine mal vasiyeti yapabilir, mirasçıya koşullar veya vazifeler koyabilir, yedek mirasçı atayabilir. Bunların hiçbirini istemezse mirasını dilediği bir vakfa bağışlayabilir ya da yeni bir vakıf kurulmasını isteyebilir. Miras bırakan ölümüne kadar Vasiyetnameyi istediği gibi değiştirebilir fakat ölümünden sonra hiç kimse vasiyetname üzerinde hak sahibi olamaz ve şartlarını değiştiremez.
Yazı İçeriği
Vasiyet Sahibinin Vasiyetnameyi Düzenleme Şartları
Vasiyetnamenin düzenlenmesi açılması ve iptali geçerlilik koşulları ile yapılması gereken yükümlülükleri şu şekilde ele alabiliriz. Miras bırakan kişinin öncelikle on beş yaşını doldurmuş olması ve akli melekelerinin yerinde olması gerekmektedir. Ayrıca mirasçıların saklı paylarına dokunmama şartıyla miras bırakabilir. Vasiyetname bırakılırken bazı kurallara uyulmalıdır. Kanunlara göre sözlü, yazılı ve resmi olmak üzere üç şekilde vasiyetname düzenlenebilir.
Resmi Vasiyetname
Resmi Vasiyetname Sulh Hâkimi veya noter huzurunda iki tanığın katılımıyla düzenlenir. Vasiyetçi sözlü ve yazılı olarak iki şekilde Vasiyetnameyi beyan edebilir. Sözlü beyanda vasiyetçinin beyanları resmi bir memur tarafından yazılarak belgelenir ve vasiyetçi tarafından imzalanarak geçerliliği sağlanır.
Yazılı beyanda ise vasiyetçi beyanlarını kendi el yazısıyla yazarak ve tarih atarak imzalar. Resmi memurun da tarih koyup imzalaması belgenin geçerliliği için zorunludur. Tüm bu işlemlerin ara verilmeden aynı zamanda yapılması gereklidir.
El Yazısıyla Yapılan Vasiyetname
El yazısıyla yazılan vasiyetname türünde vasiyetnamenin tamamının ölen kişinin kendi el yazısıyla yazılması, tarih ve imzasının atılması vasiyetnamenin geçerliliği için zorunludur. Bu vasiyetname okuma yazma bilen kişiler için uygundur. Vasiyetnamenin tamamlandığı gün düzenlendiği tarih olarak belirtilir. Düzenlenen vasiyetname korunması için yasal bir kuruma, bir memura varsa kişinin avukatına ya da güvenilir bir yakınına teslim edilir.
Sözlü Vasiyetname
Sözlü vasiyetname en son başvurulması gereken vasiyetname türüdür. Kişinin ölümüne saatler kalmışsa kişinin yazacak kadar vakti yoksa ya da okuma yazma bilmiyorsa bu şekilde vasiyetname düzenlenebilir. Sözlü vasiyetname kişinin vasiyetini iki tanığa eş zamanlı olarak anlatır ve belgelendirilmesini ister.
İki şahit yer, zaman ve tarih belirterek vasiyetçinin beyanlarını yazarak belgeler ya da vakit yoksa hâkime sözlü olarak vasiyetçinin beyanları bildirilir hâkim bu beyanları belgeleyerek kayda geçirir. Ancak iki şahidin bu beyanları vakit kaybetmeden hâkime bildirmesi gerekir. Ancak zaruri sebepler varsa hâkim yerine başka bir memura bilgi verilebilir.
Askerler için en yüksek rütbeli kişi, hastane de tedavi gören bir hasta için hastanenin en yetkili kişisi hâkim yerine geçer. Sözlü vasiyet beyanının ardından bir ay geçmiş ve kişi ölmüşse bu vasiyetname geçerlidir. Fakat kişi ölmemişse belgegeçerliliğini kaybeder.
Vasiyetnamenin Açılması
Vasiyetnamenin düzenlenmesi açılması ve iptali geçerlilik koşulları ile ilgili bir diğer önemli konu da vasiyetnamenin açılması işlemidir. Vasiyetname resmi teslim tarihinden itibaren bir ay içinde açılır. Vasiyetnameyi Sulh hukuk hâkimi açar, okur ve vasiyetname şartlarını mirasçılara bildirir. Vasiyetnameyi Sulh hâkimi okumadan tapuya götürülüp herhangi bir işlem yapılamaz. Vasiyetnamenin son aşaması sulh hukuk mahkemesi tarafından tamamlanır.
Vasiyetnamenin İptali
Vasiyetnamenin düzenlenmesi açılması ve iptali geçerlilik koşulları nelerdir diye merak edenler için vasiyetnamenin iptal koşullarını da açıklayalım. Vasiyetname bırakma işlemi her ne kadar hukuki bir işlem de olsa bazı durumlarda iptali için dava açılabilir. Vasiyetnamenin genel hukuka, ahlaka ve şartlara aykırı olması durumunda vasiyetnamenin iptali davası açılabilir. Ancak anayasalara göre tamamen belgeyi tamamen hükümsüz kılmak mümkün değildir. Sadece Vasiyetnamenin İptali mümkündür. Vasiyetname iptal davası ancak şu durumlarda açılabilir:
- Ölen kişinin tasarruf ehliyeti bulunmadığı sırada vasiyetname düzenlenmişse dava açmak mümkündür.
- Vasiyet eden kişiye baskı yaparak, zor kullanarak ya da kişinin aldatma yoluyla ve hileyle kandırılarak belge düzenlenmesi durumunda bu dava açılabilir.
- Yasal olarak belirtilen şekil ve şartlara bağlı kalınmadan, genel hukuka uygun olmayan şekilde düzenlenen belgelerde iptal davası istenebilir.
- Belgenin içeriği, şartları ve yükümlülükleri genel hukuka ve ahlaki kurallara aykırı ise kişi dava açabilme hakkına sahiptir.
Vasiyetnamenin İptali davalarına Asliye Hukuk Mahkemeleri bakar. İptali mümkün olan davalar kesin karar alınıncaya kadar geçerliliklerini korurlar.
