Deport, tehcir, zorunlu göç veyahut sınır dışı edilme anlamına gelmektedir. Bir ülke vatandaşının kendi ülkesi dışında başka bir ülkede bulunması ve bulunduğu ülkenin kanun ve yönetmeliklerini ihlal etmesi durumunda kendi istediği veya rızası dışında ülkeden çıkartılması, bir süre ülkeye giriş yasağı konulmasıdır. Ülkemizde son yıllarda yabancı nüfus oranında ciddi bir artış yaşanmıştır. Bu durumun başlıca nedenlerinden biri komşu ülkelerde yaşanan savaşlardır. Ülkemizde yaşayan yabancılar 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (YUKK) maddelerinden herhangi birine veya yönetmeliğe uymadığı takdirde polis merkezine götürülerek idari gözetim altında sınır dışı edilmektedirler.
Yabancılar hakkında deport kararı almaya yetkili makam Valilikler ve İl Göç İdareleri’ dir. Sınır dışı etme kararının değerlendirme ve karar aşaması en fazla 48 saat sürer.
Yazı İçeriği
İDARİ GÖZETİM KARARINA İTİRAZ NASIL YAPILIR?
Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, yasal temsilcisi veya avukatı sulh ceza mahkemesinde idari gözetim kararına itiraz edebilir. Sulh ceza mahkemesi gerekli incelemelerde bulunarak idari gözetiminin devamına ya da serbest kalmasına izin verebilir.
İdari gözetim altına alınan yabancılar hakkındaki işlemler tamamlandıktan sonra belirlenen Geri Gönderme Merkezlerine 48 saat içinde götürülürler. Burada tutulma süreleri değişkenlik gösterir.
DEPORT EDİLME SEBEPLERİ NELERDİR?
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinde yer alan durumlardan birinin veya bir kaçının oluşması durumunda valiliklerce sınır dışı etme kararı alınır.
1) Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
- a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler,
- b) Terör örgütü veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,
- c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar,
- ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar,
- d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
- e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler,
- f) İkamet izinleri iptal edilenler,
- g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler,
- ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,
- h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler,
- ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler,
- k) Uluslararası koruma başvurusu reddedilenler veya iptal edilenler, uluslararası korumadan hariçte tutulanlar, uluslararası koruma başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilenler, uluslararası koruma başvurusunu geri çekenler, uluslararası koruma başvurusu geri çekilmiş sayılanlar, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar,
- j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar,
- k) Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler.
Sınır dışı etme kararı verilen yabancıya, karar gerekçesi ile birlikte tebliğ edilerek on beş günden az olmamak suretiyle bir aya kadar bir zaman belirtilir. Bu süre zarfında yabancı ülkeyi terk etmelidir.
DEPORT KARARI KİMLERE UYGULANMAZ?
Kaçma ve kaybolma riski bulunanlar,legal giriş veya legal çıkış kurallarını ihlal edenler,sahte belge kullananlar,asılsız belgelerle oturma izni almaya çalışanlara veya aldığı belirlenenler,kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,terör örgütü yöneticisi, azası, destekleyicisi veya çıkar emelli suç örgütü yöneticisi veya destekleyicisi olanlara bu usul uygulanmaz.
DEPORT KARARI NASIL KALDIRILIR?
- Meşruhatlı Vize Alınması:
Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı konmuş yabancı, evlilik sebebiyle vize, çalışma vizesi, eğitim vizesi, tedavi amaçlı vize gibi meşruhatlı vizelerden birini alarak Türkiye’ye tekrar giriş sağlayabilir. Vizeleri alabilmek için vize başvurusuna destekleyici evrakların eklenmesi gerekir. Eklenmediği takdirde yetersiz evrak nedeniyle vize başvurusunun reddedilmesi kuvvetle muhtemeldir. Bazı durumlarda yabancıların meşruhatlı vize talep etmeleri mümkün değildir. Terör örgütü üyeliği veya devlete karşı işlenen suçlar gibi kamu güvenliği açısından tehlike oluşturan nedenlerle sınır dışı edilenler meşruhatlı vizeyle Türkiye’ye giriş yapması mümkün değildir. Bu kişilerin tekrar Türkiye’ye girebilmeleri için deport kararına karşı idare mahkemesinde iptal davası açarak deport kararının iptalini sağlamaları gerekir.
- Deport Kararı İçin İptal Davası Açılması:
Sınır dışı kararına karşı idare mahkemesinde iptal davası açmak diüğer bir yöntemdir. Deport kararı ilgiliye tebliğ edildikten itibaren yedi gün içinde idare mahkemesinde dava açılması gerekir. Yani yabancı yedi gün içinde dava açmazsa dava açma hakkını kaybeder.
DEPORT SORGULAMASI NASIL YAPILIR?
Ülkenin kanun ve yönetmeliklerini ihlal etmesi gibi nedenlerden dolayı sınır dışı olan yabancıların ülkemizdeki pasaport bilgi sistemine deport durumu V, Ç, N gibi harf ve 1-199 a kadar rakamlardan oluşan tahdit kodu eklenmektedir. Bu kodlar yabancının ülkeye giriş yasağı şekli ve süresini belirlemektedir.
DEPORT KALDIRMA İŞLEMLERİNDE VE DAVALARINDA AVUKATIN ÖNEMİ:
Yabancılar hukuku ve deport kararına itiraz uzmanlık gerektiren bir konu olması, gerek mevzuatın karışıklığı ve yapılacak basit bir hatanın geri dönüşsüz olması nedeniyle deport işlemlerinde tecrübeli bir avukatla sürecin yürütülmesi kişinin yararına olacaktır.
