Mobbing Nedir?
Mobbing son dönemde çalışma hayatında sık sık dile getirilen sorunların başında gelmektedir. Mobbing Latince kökenli bir sözcük olup; psikolojik şiddet, baskı yapmak, kuşatma, rahatsız etmek, taciz etmek, sıkıntı vermek gibi anlamlar taşır. Bunu da en iyi yıldırma veya psikolojik şiddet olarak ifade edebiliriz. Mobbing başkalarını yıpratmak, eziyet etmek, rahatsız etmek amacıyla tekrarlanan ve süreklilik gösteren yöneldiği birey üzerinde baskı yaratan, korkutan veya sıkıntı veren davranışlar olarak adlandırılır. Özellikle son dönemlerde iş hayatında mobbing vakaları büyük bir artış göstermektedir. Durumun mobbing olarak değerlendirilebilmesi için psikolojik şiddetin 3 ila 6 ay gibi sürelerde devamlılık göstermesi ve sistematik olarak tekrarlanması oldukça önemli bir ölçüt olarak görülmektedir. Son zamanlarda hukuk ve sosyoloji başta olmak üzere farklı alanlarda da disiplinler arası çalışılan bir konu haline gelmiştir.
Mobbing, iş hayatı ile ilişkisi olan iş hayatında olan hemen herkesin en az bir kere belki de birçok kez mobbinge maruz kalmış olduğunu görebiliyoruz. Bunun da çeşitli başa çıkma yöntemleri vardır bazıları Mobbing’ in farkında bile olmaksızın güçlü kişilikleriyle ezikleniyorlar. Bazı kişiler ise mobbing uygulamasını bir fırsata dönüştürmektedir. İmkânları varsa o ortamdan uzaklaşıyorlar veya iş değişikliği yapıyorlar. Böylece mobbing sona ermiş oluyor ama bazı kişilerde bu mobbing’ in ağır yükü altında eziliyorlar. Dolayısıyla mobbing hakkında bir farkındalık oluşturulması oldukça önemlidir.
Mobbing yapmak oldukça ciddi bir suçtur. İş yerinde hedeflenen birini eziklemeye çalışarak psikolojisini alt üst etmek, işini verimsiz yapmasına sebep olmak, işinden soğumasını sağlamak ve sonunda işinden istifa etmesine neden olmak için yapılır. Ve böyle insanlar toplumun her alanında her zaman karşımıza çıkar. Ve bu insanlara direnebilmekte oldukça önemli bir psikolojik savaştır. Bir kişinin işten ayrılmasına sebep olmak o kişiye ne kazandırabilir? Belki de o kişinin mevkisine geçmek istiyordur. Belki de mobbingi yapan kişi aşağılık kompleksine sahiptir. Ve bunun nedeni ne olursa olsun kimsenin kimseye böyle bir psikolojik şiddet yapmaya hakkı yoktur. Peki, bu durumda mobbing uygulanan kişi ne yapmalı?
İlk olarak çalıştığı iş yerindeki yetkiliye gitmeli zaten yetkili kişi durumu anlattığı takdirde çalışanına yardımcı olacaktır. Eğer yanınızda olmazsa yasalar karşısına o kişiyi de çıkarabilirsizin fakat bunun içinde delil gereklidir. Eğer sizi yıldırmaya çalışan zaten yöneticiyse ve bunun üstü yoksa direkt mahkemeye başvurulmalıdır. Birçok durumda yöneticiler mobbinge maruz kalan kişinin yanında olur. Fakat bu her zaman bu öyle olmayabilir. Mobbing’e maruz kalan bireyler aile çalışma ve sosyal politikalar bakanlığına, Türkiye insan hakları kurumuna, BİMER’e, TBMM’ye, Anayasa mahkemesine ve İl-İlçe İnsan Hakları Kurumlarına başvurabilirler.
Mobbing ile başa çıkmanın yollarından en önemlisi asla pes etmemektir. Fakat bunun için deliler olması gereklidir. Çünkü hiçbir delil olmadan size yapılan tacizi ispatlamanız mümkün değildir. İlk yapacağınız şey her zaman dirençli olmaktır. O kişiye sizden beklediği davranışları göstermeyin ve onun kazanmasını sağlamayın. Moralinizin bozuk olduğunu belli etmeyin ve istifa etmeyin ve hiçbir sorun yokmuş gibi çalışmanıza devam etmelisiniz. Bir yandan da sunacağınız deliller için bir yandan da delilleri toplamaya başlayın. Ve burada tanık oldukça önemli delil olarak gösterilebilir. Buna ek olarak bilgisayarınızdaki şahsi mailinizi de asla silmeyin bunu da delil olarak kullanabilirsiniz. Size karşı olumsuz davranışlarda kamera kaydı da kullanabilirsiniz. Böylece de olaylar yargıya taşındıktan sonra mobbing uygulayan kişi veya kişiler yargılanacaklardır. İş yerinde yapılan psikolojik baskı, sözlü taciz ve kişinin görevi kapsamı dışındaki emirler, mobbing niteliği olan görüşmeler ses kaydı altına alınabilir. Farklı yollarla ispat edilmesi mümkün olmayan bir konuşmanın ses kaydı altına alınması hukuka aykırı bir durum değildir.
Mobbing uygulayan kişiye 3 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ve para cezası verilir. Ve mobbing uygulayan kişiden maddi ve manevi tazminat alınabilir.
MOBBİNGE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER NELERDİR?
Türk hukukunda mobbing sözcüğü henüz çok yeni olduğu için bunun önlenmesi ve cezalarına ilişkin kanunda özel bir düzenleme mevcut değildir. Bu sebeple mobbing hakkında değerlendirme yapılırken iş kanunu, medeni kanun, yeni borçlar kanunu ve Türk Ceza Kanunu’nun genel düzenlemelerinin dikkate alınması önem taşır.
